หัวใจของการป้องกันการหยุดกะทันหันของเครื่อง CNC คือการ “เห็นสัญญาณก่อนเวลา” ในรูปแบบตัวเลข ไม่ใช่เพียงความรู้สึก เครื่องกลึง เจียร และแมชชีนนิงเซ็นเตอร์ต้องการความเที่ยงตรงสูงกว่าเครื่องทั่วไป จึงควรกำหนดค่าเกณฑ์เข้มกว่ามาตรฐาน ISO 10816/20816 ในโรงงานไทยที่ต้องเจอสภาพร้อนชื้น ฝุ่นมาก และแรงกดดันการผลิตใน EEC รวมถึงข้อกำหนดด้านพลังงาน ดังนั้น “ลดการหยุดทำงานพร้อมลดพลังงานสูญเสีย” จึงกลายเป็นเป้าหมายหลักของทีมบำรุงรักษา

■ ทำไมโรงงานต้องเริ่มเฝ้าระวังตอนนี้
ความเสียหายของมอเตอร์เริ่มจากการหล่อลื่นเสื่อมและสิ่งสกปรกในแบริ่ง ก่อนตามมาด้วยเยื้องศูนย์ ไม่สมดุล ความหลวม และสายพานหรือคัปปลิงสึก เครื่องที่ใช้ VSD มักเจอเรโซแนนซ์หรือความเสียหายจากกระแสไฟฟ้าไหลผ่านแบริ่ง (electrical fluting) หากยังอาศัยเพียงการฟังเสียงหรือจับความร้อน สัญญาณเล็ก ๆ จะถูกกลบจนสายเกินไป การสื่อสารด้วย “ตัวเลขร่วม” จึงจำเป็น เพื่อให้ฝ่ายผลิต บำรุง และคุณภาพเข้าใจตรงกัน

■ เทคโนโลยีที่ช่วยตรวจจับปัญหามอเตอร์
ใช้ RMS vibration velocity (mm/s RMS) เป็นตัวเลขหลัก แล้วใช้สเปกตรัมความถี่ช่วยวิเคราะห์:
- Unbalance (ไม่สมดุล): 1× โตตามรอบ
- Misalignment (เยื้องศูนย์): 2× เด่นและค่าแกนตามยาวสูง
- Looseness (ความหลวม): สเปกตรัมกว้างและมีถี่ย่อย
- Bearing fault (แบริ่งเสียหาย): สัญญาณความถี่สูง ตรวจได้ด้วย Envelope Analysis

การตั้ง Threshold ควรยึดเส้นฐานหน้างาน และใช้ Two-level alarm (Trend/Action) พร้อมเวลาหน่วงเพื่อตัดการเตือนลวง

■ อุปกรณ์ที่แนะนำ
- MODEL-1332B: เครื่องพกพาสำหรับเก็บเส้นฐานและตรวจจุดผิดปกติ
👉 https://prime.nc-net.com/105994/th/product_others/detail_goods/25249
- MODEL-2502: ตัวส่งสัญญาณสั่นสะเทือน 4–20 mA เพื่อต่อเข้า PLC หรือ SCADA
👉 https://prime.nc-net.com/105994/th/product_others/detail_goods/25250
- MODEL-2590C: จอพร้อมรีเลย์เตือนติดตั้งในตู้ควบคุม
👉 https://prime.nc-net.com/105994/th/product_others/detail_goods/25333

■ การใช้งานจริงในโรงงาน
1. เก็บเส้นฐานหลังติดตั้งหรือโอเวอร์ฮอล โดยใช้ค่าจากงานจริง
2. ออกแบบค่าเกณฑ์สองชั้น — เกณฑ์คุณภาพ (ต่ำกว่า ISO) เพื่อตรวจจับความเสื่อม และเกณฑ์ปกป้อง (ตาม ISO) เพื่อความปลอดภัยและหยุดแบบควบคุม
3. ผูกเกณฑ์กับรอบ VSD เพื่อลดการเตือนลวงจากเรโซแนนซ์

ใช้ MODEL-1332B ตรวจจุดสงสัย จากนั้นติดตั้ง MODEL-2502 ที่ตำแหน่งคงที่ และตั้ง Two-level alarm บน MODEL-2590C เพื่อเน้นแนวโน้มต่อเนื่อง ผลที่เห็นชัดคือการตรวจเจอก่อนเสียงผิดปกติ ลดการหยุดกะทันหัน และย้ายงานซ่อมเข้าสู่รอบที่วางแผนได้

■ สรุปและคำแนะนำจาก Showa Sokki
เริ่มจากคำถามว่า “คุณอยากปกป้องอะไร” — คุณภาพผิว ความเที่ยงตรง อายุเครื่องมือ หรือกำลังผลิต จากนั้นกำหนดค่าเกณฑ์ที่เป็นภาษาตัวเลขร่วมกันทั้งโรงงาน เริ่มด้วย MODEL-1332B เพื่อสร้างเส้นฐาน ขยายด้วย MODEL-2502 สำหรับมอนิเตอร์ต่อเนื่อง และเพิ่ม MODEL-2590C หากต้องการการเตือนในตู้ ทีมงาน Showa Sokki พร้อมช่วยเลือกจุดวัดและการติดตั้งที่เหมาะกับสภาพโรงงานไทย

---
Download (PDF):
- MODEL-1332B (ดาวน์โหลดฟรี): https://prime.nc-net.com/105994/th/catalog/detail/7286
- MODEL-2502 (ดาวน์โหลดฟรี): https://prime.nc-net.com/105994/th/catalog/detail/7547
- MODEL-2590C (ดาวน์โหลดฟรี): https://prime.nc-net.com/105994/th/catalog/detail/7546
---

【Glossary】
- P-F curve: ช่วงเวลาจาก P ถึง F
- RMS vibration velocity: ตัวเลขหลักในการติดตาม (mm/s RMS)
- Two-level alarm: การเตือนสองระดับพร้อมเวลาหน่วง
- Threshold: ค่าเกณฑ์จากเส้นฐานจริง
- BPFO/BPFI: ความถี่แบริ่ง ตรวจด้วย Envelope
- VSD (inverter): ระบบปรับรอบ ต้องมีกติกาตามย่าน
- Resonance: การพ้องความถี่
- Electrical fluting: ความเสียหายแบริ่งจากกระแสไฟฟ้า
- RMS / Peak / P-P: หน่วย mm/s RMS, m/s² Peak, μm P-P

【References】
- ISO 10816/20816 vibration evaluation
- Practical guides for CNC thresholds
- Thailand rainy-season humidity data
- Energy-management rules for factories
- EEC investment promotion and outlook
- Bearing frequency references


#เครื่องCNC #บำรุงรักษาCNC #MotorVibration #PredictiveMaintenance #ISO10816 #ShowaSokki #EEC #ConditionMonitoring #โรงงานไทย #SpindleMotor

(Last update : 2025-09-10)